Osoba lidera i zespół są ze sobą ściśle powiązane. Tak jak trudno mówić o funkcjonowaniu zespołu bez lidera, tak też trudno nazwać liderem kogoś, za kim nie podążają ludzie, którzy stanowili jego mniej lub bardziej sformalizowaną formę zespołu. Wszelki wpływ związany jest z liderstwem, bo jest ono przecież jedną z form wpływu. Dobry lider związany jest nierozłącznie z ludźmi. 
Osiąganie celów ma zupełnie inny wymiar, kiedy współpracuje się z grupą ludzi. Wielu celów nie da się w ogóle osiągnąć, nie mając dobrego zespołu. Z drugiej strony zespół nie będzie działał całkowicie sprawnie, jeśli nie poprowadzi go jakiś przywódca, lider. Lider nie funkcjonuje bez zespołu a i zespół ma poważne trudności, by działać bez lidera.

W dzisiejszych czasach z jednej strony o liderstwie mówi się tak wiele, z drugiej, o prawdziwych liderów, za którymi ludzie podążają nawet wtedy, gdy nie są do tego w jakiś sposób zmuszeni, nie jest wcale łatwo.

Krótko o liderstwie

Niektórzy wiążą liderstwo z charyzmą i wrodzonym talentem. Prawdą jest, że około pięć procent liderów to osoby, które urodziły się już z pewnymi predyspozycjami do przewodzenia innym, ale pozostałe dziewięćdziesiąt pięć procent to ludzie, którzy nabywają i pogłębiają swoje zdolności przywódcze, osiągając kolejny poziom liderstwa. Liderstwo nie jest więc tylko dla wybranych, ale dla tych, którzy chcą stać się ludźmi wpływu i co za tym idzie – nie cofają się przed kształtowaniem w sobie liderstwa, całą pracą z tym związaną .
Lider to osoba, za którą z własnej woli podążają inni ludzie. Ponieważ przewodzi ludziom, musi znać miejsce, do którego chce ich doprowadzić i drogę, która do niego wiedzie. Lider zna również swój cel i potrafi zmotywować innych, by podążali za nim.
Liderstwo łączy się ze zdolnością do przekształcania wizji w rzeczywistość. Jest sztuką nie tylko jej tworzenia, ale także sztuką takiego przekazania jej ludziom, by uznali ją oni za swoją.

Zaczyna od siebie

By prowadzić innych, lider musi najpierw umieć zarządzać samym sobą, dyscyplinować swoje życie. Zarządzanie sobą jest związane z samodyscypliną konieczną w podążaniu za swoim systemem wartości i zasad. By osiągnąć jakikolwiek cel, lider niezmiernie potrzebuje samodyscypliny, w innym razie ulegałby wpływom emocji, które nie zawsze współgrają z osiąganiem celu. By zarządzać sobą, lider musi wiedzieć, co jest ważne w jego życiu, w organizacji, w której pracuje. To co ważne ma naturalnie największy wpływ na rezultaty. Nieświadomość rzeczy najważniejszych powoduje uleganie wpływowi pilnych kwestii, czy realizację planów innych ludzi, mających silniejszy potencjał liderski. Lider potrzebuje wyznaczonych priorytetów dla siebie, swojego zespołu i ich realizowania.

Cechy dobrego lidera

Jedną z ważniejszych cech wyróżniających dobrych liderów jest ich wytrwałość, niezłomność w dążeniu do celu, pokonywaniu przeszkód.

W Stanach Zjednoczonych przeprowadzono badania mające na celu wykazać, jakie wspólne cechy mają liderzy, którzy włożyli bardzo duży wkład w przełamanie kryzysu firmy i jej wejście w etap rozwoju. Okazało się, że ich wspólną cechą była określona przez badaczy jako nadnaturalna, wspomniana już przeze mnie – wytrwałość, a także pokora, otwartość na naukę, na zdobywanie mądrości. Pewne przysłowie perskie mówi, że „cierpliwość jest drzewem, które ma gorzkie korzenie, ale bardzo słodkie owoce”, wydaje się więc, że ci liderzy zapominają o goryczy korzeni dla owych słodkich owoców.
Jako jedną z ważniejszych cech osób godnych zaufania, ludzie wskazują także wiarygodność. Kim jest wobec tego osoba wiarygodna? Możemy stwierdzić, że wiarygodność ma związek z tzw. integralnością wewnętrzną. Jest ona jednością niepodzielnej całości, zgodnością słów i czynów oraz konsekwencją w myśleniu i działaniu niezależną od miejsca i okoliczności. Integralność jest związana z wiarygodnością, wiernością wyznawanym zasadom. Decyduje ona przede wszystkim nie o tym, co robimy, ale kim jesteśmy. To zaś kim jesteśmy, przesądza o tym, jak się zachowujemy. Jak twierdzi Sokrates, kluczem do zdobycia zaufania jest autentyczność, „bycie tym, kim się zdajemy”. Ludzie nie są skłonni podążać za tymi, którzy postępują wbrew temu, co wyznają. Każdy jest oceniany raczej po swoich uczynkach, nie po wielkich słowach. Covey ową spójność opisuje jako zdolność do dawania i dotrzymywania obietnic samym sobie, zgodność słów z czynami. Stanowi to podstawy etyki charakteru. J.C. Maxwell wyraża to w następujących słowach: Przywódca, którego czyny postrzegane są wzrokowo zgodnie z jego deklaracjami odbieranymi za pośrednictwem słuchu, wzbudza największe zaufanie i lojalność. Ludzie ufają tym, którzy są szczerzy. Podążają za tymi, którzy chcą ich dobra, przy których są bezpieczni, nie odczuwają presji, że będą do czegoś wykorzystani.

Kolejną cechą wyróżniającą lidera jest jego entuzjazm, wiara w osiągnięcie celów, pasja do tworzenia danego dzieła. Człowiek, który nie wierzy w realizację czegoś, nie poprowadzi innych, bo nie będzie w stanie wzbudzić w nich entuzjazmu, energii potrzebnej do działania. Lidera cechuje umiejętność zarażania innych pasją do danego przedsięwzięcia.

Dobry lider to także osoba, która chce pomagać innym stać się tym, kim mogą się stać. Tadeusz Oleksyn twierdzi, że niegdyś kierowanie ludźmi było oparte głównie na wydawaniu poleceń i egzekwowaniu posłuszeństwa. Coraz modniejsza staje się jednak chrześcijańska koncepcja przywództwa jako służby określonym wartościom czy społecznościom, traktowaniem człowieka jako podmiotu mającego swoje pragnienia, potrzeby, potencjał i wartość, zaczęto bardziej doceniać zasoby ludzkie organizacji. M. H. McCormack, wskazywany przez Sunday Times jako jedna z najbardziej wpływowych osób we współczesnym świecie, ujmuje to w pewnej tzw. złotej zasadzie – czyń innym tak, jak chcesz, by tobie czynili.

Niemało osób swój sukces zawdzięcza po części takim szczególnym liderom, którzy uwierzyli w nich często w chwili, gdy nikt w nich nie wierzył, i pomogli im zobaczyć siebie w miejscu zwycięstwa.

Na zakończenie tych rozważań o liderstwie chciałam wspomnieć o postawie, która jest niezmiernie ważna w liderstwie, gdyż jak twierdzi Chuck Swindoll „Życie jest w dziesięciu procentach tym, co mi się przydarza, a w dziewięćdziesięciu zależy od tego, jak na to zareaguję.” Często katastrofa samolotu jest spowodowana niewłaściwą postawą pilota w momencie, gdy pojawiają się trudności. W życiu ludzi dość często występują trudne okoliczności i w znacznej mierze od postawy wobec nich zależy czy ktoś przezwycięży kryzys, czy się podda. Kiedy zdarzy się człowiekowi upadek, może on się załamać, a może też wyciągnąć z tego wnioski, i wykorzystać go, jako kolejny stopień na drodze ku górze. Wielkie marzenia bez właściwych postaw idących za nimi pozostają tylko niezrealizowanymi, pobożnymi życzeniami. Każdy sukces człowieka zależy od jego podejścia, myślenia i idącego za tym działania. Jeśli firma zamierza zwiększyć swoją wydajność, a nie planuje i nie zmienia w żaden sposób swojej aktywności, nie koryguje swoich postaw, wydajność nie zwiększy się. Żadna organizacja nie przetrwa bez wyznaczonych celów i zaplanowanego działania zmierzającego do ich realizacji. Lider musi umiejętnie balansować troskę o ludzi, zespół, dbanie o motywację pracowników z realizowaniem zadań. Naturalnie skupienie na rozwoju pracowników nie może przesłonić wypełniania wizji organizacji, bo to nie wizja ma się dostosować do pracowników, tylko to oni muszą ją wypełnić. Oczywiście nie można traktować pracownika jak robota, w sposób nieludzki, ale trzeba także zachować równowagę z wypełnianiem celów, gdyż wszystko ma prowadzić do efektywności organizacji. Coś, co sprawia, że zaczyna ona gorzej funkcjonować, jest już przekroczeniem właściwych granic i wymaga zmiany. Niewłaściwe traktowanie pracowników, zła motywacja może przysporzyć firmie problemów, ale równie dobrze nadmierne skupienie się tylko na np. budowaniu więzi z pracownikami czy tym podobne, może odwieść zespół od realizacji zadań, do których organizacja jest przeznaczona, obie skrajności są złe. Lider musi więc mieć właściwą postawę w stosunku do ludzi, ale przede wszystkim nie może zapomnieć o wizji, o tym, że to, co robi jest nakierowane głównie na to, by ją wypełnić.

Słowem podsumowania

Lider to osoba, która bierze w pewnym stopniu odpowiedzialność za życie ludzi, za dojście razem z nimi do pewnego celu. Podejmuje inicjatywę, poszerza własne horyzonty, dba o członków swojego zespołu, inwestuje czas w ludzi. Zna misję, wizję organizacji i działa w celu ich wypełnienia, motywując do tego także ludzi. W związku z tym lider musi posiadać relacje z grupą, więzi z powodu których często ludzie za kimś podążają. Czegokolwiek oczekuje od innych, najpierw wymaga od siebie.

ŹRÓDŁA:
[1] T. Oleksyn, Sztuka kierowania, Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości, Warszawa 1997.
[2] M. H. McCormack, O zarządzaniu, Studio Emka, Warszawa 1998.
[3] J. C. Maxwell, Postawa zwycięzcy, Medium, Warszawa 1991.
[4] F. K. Hashimoto, Wygraj siebie, Pallottinum, Poznań 2002.
[5] J. C. Maxwell, Być liderem, Medium, Warszawa.
[6]  A. Kubicka, Lider jako osoba budząca potencjał innych,Poznań 2006