Jeśli nie mamy wody, nie damy pić komuś, kto jest spragniony. Jeśli nie umiemy zarządzać sobą, wątpliwe czy zdołamy zarządzić kimkolwiek. Jeśli nie kochamy siebie, nie będziemy kochać w zdrowy sposób innych. Jeśli nie dbamy o relację z samym sobą, trudno nam będzie budować udane relacje z innymi ludźmi.

W życiu tworzymy dziesiątki relacji z bliższymi i dalszymi ludźmi. Inwestujemy w nie czas i energię. Relacje zajmują znaczącą część naszego życia.

Ostatnio usłyszałam bardzo ciekawe zdanie odnośnie relacji – jedynym człowiekiem, z którym będziesz do końca życia jesteś ty sam. O ile budowanie relacji z innymi ludźmi wydaje się dla nas czymś normalnym, o tyle nie zawsze przykładamy wagę do inwestowania w relację z samym sobą. Tymczasem ta relacja jest bardzo ważna i ma znaczący wpływ na relację z innymi.

Niedbanie o siebie prowadzi często do frustracji, którą kolejno, chcąc czy nie chcąc, przekładamy na relacje z innymi ludźmi. Przykładowo -długotrwały brak odpoczynku sprawia, że jesteśmy podenerwowani, mamy mniej cierpliwości, brakuje nam chęci do konstruktywnego rozwiązywania problemów. Zaniedbanie zdrowia prowadzi do problemów zdrowotnych. To skutkuje gorszym samopoczuciem, zmartwieniem, koniecznością pobytu w szpitalu itp., a co za tym idzie – mniejszym skupieniem na relacjach z ludźmi, na pracy itd.

Skoro relacja z samym sobą ma tak kluczowe znaczenie, warto czasem zastanowić się, co możemy dla siebie zrobić, byśmy skorzystali na tym i my i ludzie wokół nas.  

Podczas jednych z ostatnich warsztatów coachingowych zastanawialiśmy się, w jaki sposób można budować relację z samym sobą. Najpierw analizowaliśmy to, co wpływa na budowanie dobrej relacji z drugim człowiekiem, a następnie odnieśliśmy kluczowe elementy do inwestowania w relację ze sobą. Wśród najczęściej wymienianych czynników służących tworzeniu relacji znalazły się:

– zastanowienie się nad tym, co dla nas ważne

W życiu przez znaczną ilość czasu wykonujemy różne zadania. Bywa, że brakuje nam czasu na to, by zatrzymać się na chwilę i poszukać odpowiedzi na pytanie, co jest dla nas naprawdę ważne, i dalej – czy poświęcamy temu odpowiednią ilość czasu. Tymczasem to zaniedbanie tego, co dla nas istotne i co stanowi nasze wartości, prowadzi do największej frustracji. Bronnie Ware, pielęgniarka pracująca w hospicjum pytała ludzi o to, czego najbardziej żałują w życiu. Pacjenci odpowiadali najczęściej: żałuję, że nie miałem śmiałości prowadzenia takiego życia, jakie uważałem za słuszne…[i]. Kiedy nie realizujemy tego, co dla nas wartościowe, nawet robiąc wiele innych rzeczy, nie czerpiemy zadowolenia z życia. Bardzo często podczas coachingów klienci pracując nad jakimś celem, odkrywają coś co dla nich ważne, czemu chcieliby poświęcić czas. Ze zdumieniem stwierdzają wtedy, że zapomnieli o tym, że zlekceważyli to przez natłok bieżących spraw. Wiedziałem o tym, ale zawsze brakowało mi czasu, by się nad tym zastanowić, by poświęcić temu uwagę. Dopiero teraz widzę, jakie to ważne i jak duży wpływ ma na pozostałe dziedziny – mówią często.

Dobrze jest od czasu do czasu, wygospodarować chwilę, by zastanowić się nad tym, co jest dla nas ważne i nad tym, co możemy zrobić, by to w życiu realizować.  

Kiedy ostatnio zastanawiałeś się, co jest dla Ciebie ważne? Co znajduje się na liście Twoich wartości i ważnych rzeczy? Co możesz zrobić, żeby jeszcze bardziej zadbać o życie w zgodzie z tym, co dla Ciebie ważne?

– poznawanie siebie

Oczywistym jest, że budując relację z człowiekiem, chcemy się dowiedzieć, jaki jest, co lubi a czego nie, jakie ma zdolności, w czym jest utalentowany, jakie zadania sprawiają mu największą satysfakcję itd. Pracując z ludźmi na szkoleniach czy coachingach, obserwuję, że jedną z rzeczy, która cieszy ich najbardziej jest poznawanie samego siebie, odkrywanie swojego potencjału, możliwości. W związku z tym w ramach dbania o relację ze sobą, warto poświęcić czas na odkrywanie siebie, swoich zdolności, upodobań, mocnych i słabych stron. Zrozumienie siebie, tego, z czego wynika nasze zachowanie. Co chcemy i możemy z tym zrobić? Wraz z tym rośnie zadowolenie z życia, zwiększają się szansę na wybór ścieżek życiowych, na których będziemy czuli się „jak ryba w wodzie”, zgodnych z samym sobą. Odkrywanie siebie jest możliwe na wiele sposobów od obserwacji i skupiania się na poznawaniu siebie, analizy wcześniejszych dokonań po pomoc kogoś z zewnątrz itd.  

Co wiesz o sobie? Czego chciałbyś się dowiedzieć?

– dbanie o zdrowie

Mówi się często , że „zdrowie jest najważniejsze”. A co z tego wynika w naszym życiu? Jak o nie dbamy? Często pochłonięci pracą, codziennością badania kontrolne, dbanie o kondycję, zdrowe odżywianie, pozostawiamy gdzieś z tyłu, czekając na nadejście tego odpowiedniego momentu. Kiedy? W przyszłości. Tymczasem dbając o relację ze sobą powinniśmy także pamiętać o naszym zdrowiu. O dbaniu o to, by nasz organizm pozostawał w dobrej formie, byśmy mogli cieszyć się realizacją ważnych dla nas celów. Wiele razy słyszałam od znajomych, że kiedy człowiek ćwiczy, ma więcej energii i zapału do działania. Jego organizm funkcjonuje znacznie lepiej. Niestety jednak poza spacerami i sporadyczną wizytą na basenie nie mogłam się zmobilizować do ćwiczeń. Kiedy jednak zaczęłam ćwiczyć regularnie, posmakowałam wreszcie tego, o czym wcześniej słyszałam. Poprawy funkcjonowania organizmu, przypływu większej energii i siły w codziennym funkcjonowaniu. Zobaczyłam, że można robić w ciągu dnia więcej, z  większym zapałem, tylko przez to, że w organizmie pojawiło się więcej energii, paliwa niezbędnego do działania, uwolnionego podczas ćwiczeń. „Na własnej skórze” zrozumiałam, że naprawdę warto.

Co robisz dla swojego zdrowia? Jak o nie dbasz?

– korzystanie z pomocy

Zalecane szczególnie tym, którzy mają problem z proszeniem kogokolwiek o pomoc i chcieliby wszystko zrobić sami, nie robiąc nikomu „kłopotu”. Pewnie nie raz komuś pomogliśmy. Dzięki naszemu wsparciu ktoś mógł poradzić sobie z czymś łatwiej, szybciej, skuteczniej. Warto tę pomoc przyjmować także od innych, dla ułatwienia swojego życia. Nie robić wszystkiego samemu, ale poprosić czasem o wsparcie tych, którzy mogą nam go udzielić.

W jakim stopniu jesteś zadowolony z Twojej umiejętności przyjmowania pomocy? Co chciałbyś zmienić w tym obszarze?

– chronienie siebie przed tym co dla nas złe

Kiedy dbamy o drugiego człowieka i zależy nad na nim, w sytuacji, gdyby działo mu się coś złego, będziemy go bronić. Gdyby też robił coś, co miałoby mu przynieść szkodę, próbowalibyśmy go od tego odwieść. Podobnie w relacji ze sobą. Trzeba myśleć o innych i brać pod uwagę to, co dla nich ważne, jednak w tych różnych sytuacjach nie możemy robić wszystkiego ze szkodą dla siebie. Jeśli ktoś nas nie szanuje, mamy prawo się temu przeciwstawić. Jeśli ktoś wyrządza nam krzywdę, mamy prawo powiedzieć: dość! Pozwalanie na nieszanowanie nas przez innych, prowadzi często do tego, że tracimy szacunek do samych siebie

– odpoczynek

Brak odpoczynku, ciągła praca odbija się niekorzystnie na naszym zdrowiu, efektywności w działaniu, relacjach bliskimi, poczuciu szczęścia. Niedługo trzeba czekać na przykre konsekwencje. Każdy organizm potrzebuje czasu na regenerację. Bez niej zaczyna źle funkcjonować. Wcześniej sama często zaniedbywałam ten obszar i zawsze płaciłam za to mniejszą lub większą cenę, najczęściej związaną ze zdrowiem. Można się tłumaczyć brakiem czasu na odpoczynek, ale tak naprawdę nieznajdowanie tego czasu i tak doprowadzi do nieefektywności i straty pożądanego czasu. Nie opłaca się to w najmniejszym stopniu.  

Jak często odpoczywasz? Jaki rodzaj odpoczynku jest dla Ciebie najskuteczniejszy? Jak mógłbyś/łabyś lepiej wypoczywać?

– przyjemności

Kiedy budujemy relację z drugim człowiekiem, naturalnym jest, że lubimy sprawiać tej osobie przyjemność. W jaki sposób? To już zależy od relacji i człowieka. Niektórzy lubią, kiedy idzie się z nimi na spacer. Inni wolą potańczyć, jeszcze inni kochają kino, teatr, niektórzy wspólne picie kawy. Przyjemności można w podobny sposób przełożyć na relację ze sobą. Co nas relaksuje i cieszy? Co możemy zrobić dla swojej przyjemności? I czy serwujemy to sobie od czasu do czasu? Jeśli lubimy pływać, popływajmy. Jeśli lubimy czytać książki, znajdźmy na to chwilę czasu.

Wypisz 10 rzeczy, które sprawiają Ci przyjemność. Którą z nich możesz sobie zafundować w najbliższym czasie. Kiedy dokładnie?

– dawanie sobie prezentów

W ważnych dla nas relacjach dajemy sobie prezenty. Czy to urodzinowe, świąteczne, czy takie „bez okazji”. Myjąc na celu budowanie relacji ze sobą, warto także sprawić sobie czasem jakiś prezent. To nie musi być coś wielkiego. Ważne, by nas cieszyło.

Jaki prezent dałeś sobie ostatnio? Co mógłbyś sobie podarować w najbliższym miesiącu?

– mówienie sobie komplementów

Kiedy cenimy drugiego człowieka i chcemy go zmotywować, zachęcić i docenić, robimy to często przez mówienie komplementów. „Na pewno sobie poradzisz, bo jesteś zdolny”, „Jesteś w tym bardzo dobry”, „Masz świetne zdolności organizacyjne”, „Ale pięknie urządziłaś mieszkanie!” To wpływa pozytywnie na tę osobę. Dodaje jej skrzydeł. Czemu by więc od czasu do czasu nie powiedzieć sobie komplementu? Zwykle mamy tendencję do dostrzegania tego, co nam się nie podoba w sobie i w swoim działaniu. Krytykowania siebie w myślach. Dobrze jeśli jest to konstruktywna krytyka. Gorzej, kiedy niesie ze sobą demotywację. Pochwalenie siebie, dostrzeżenie czegoś dobrego, wypowiedzenie tych myśli na głos, może działać na nas motywująco. Poza tym, kiedy będziemy umieli chwalić siebie, łatwiej przyjdzie nam chwalenie innych.

Jak często zauważasz w sobie dobre cechy i zachowania? Jakie swoje mocne strony możesz wymienić?

– pozwolenie sobie na „nicnierobienie”

Zalecane szczególnie osobom, które pracują intensywnie. Taka odmiana „dnia dziecka dla dorosłego”, choćby miała trwać tylko trzy godziny, kiedy nie pędzimy na spotkania, nie mamy planów, nie pracujemy, ale po prostu robimy albo „nic”, albo coś, co nie wymaga od nas dużego wysiłku a pozwala nam na maksymalny wypoczynek i relaks.

Kiedy mógłbyś/mogłabyś pozwolić sobie na „nicnierobienie”?

– modlitwa/czas wyciszenia

Dan Buettner, amerykański badacz i dziennikarz National Geographic, prowadząc badania nad ludźmi żyjącymi najdłużej na świecie, zaobserwował, że jednym z ważniejszych składników ich długowieczności i zadowolenia z życia była modlitwa, w czasie której osoby zatrzymywały się w codziennym biegu, by spotkać się z Bogiem lub czas na wyciszenie.[ii] Dla wierzących osób modlitwa może być źródłem siły, zachęty, inspiracji. Wiara może wpływać na poczucie szczęścia i sensu w życiu, kształtować charakter i zmieniać człowieka.   

  – rozwijanie poczucia humoru

Śmiech to zdrowie. Podczas szkoleń z Radzenia sobie ze stresem uczestnicy mówią często, że umiejętność śmiania się z różnych rzeczy czy z siebie, pozwala im zmniejszać ciężar problemów, z którymi muszą się zmierzyć i daje możliwość zachowania zdrowego dystansu. Dobry humor nie tylko wpływa korzystnie na nas samych, ale sprawia także, że jesteśmy lepiej postrzegani przez osoby, z którymi współpracujemy, przez naszych klientów, bliskich ludzi. Przysparza nam sympatyków. Śmiech ma działanie terapeutyczne. Wykorzystywany jest m.in. w logoterapii (metodzie psychoterapeutycznej opracowanej przez Victora E. Frankla) i pomaga ludziom lepiej radzić sobie z problemami w życiu. Daje coś w rodzaju „oddechu” od trudności i toruje drogę do spojrzenia na nie z innej perspektywy. Dbając więc o siebie, warto rozwijać w sobie umiejętność śmiania się i żartowania – dla dobra swojego i tych, którzy żyją obok nas.

– wyrozumiałość dla siebie – przebaczenie sobie

Bywa tak, że niektórym łatwiej jest być wyrozumiałym w stosunku do innych ludzi niż do siebie. Łatwiej im wybaczyć komuś, niż sobie. Od siebie są zawsze wymagający. Surowi. Tymczasem do prawdziwej wolności i dla zdrowego budowania relacji, tak jak w relacjach z innymi, potrzebujemy cierpliwości dla siebie, umiejętności przebaczenia samym sobie. Ile naszych relacji z ludźmi nie przetrwałoby, gdybyśmy nie umieli wybaczać? Kiedy zależy nam na innych, zdolność wybaczania jest niezbędna. Jeśli zależy nam na nas samych, jest podobnie. To uwalnia nas od zgorzknienia i pozwala nie tracić wiary w siebie.

– bycie sobą i akceptowanie siebie

On jest w tym lepszy… Ona miała lepszy start w życiu… On ma większe możliwości… Ona jest lepszym organizatorem… Nie jestem tak dobry jak on… Nie mam takich znajomości jak oni… Całe życie można spędzić na porównywaniu się z innymi. Tylko co nam to da? Można poszukiwać szczęścia kopiując innych. Nie mam nic przeciwko naśladowaniu dobrych postaw, ale warto przy tym pamiętać, że jesteśmy najszczęśliwsi, kiedy jesteśmy sobą. Każdy człowiek ma w sobie coś szczególnego. Nie ma na świecie dwóch takich samych osób. Każdy jest unikatowy, niepowtarzalny. Lepiej jest poświęcać czas i energię na odkrywanie tego, co w nas, niż na skupianiu się tylko na tym, co mają inni.  

– rozwijanie siebie, stawianie sobie celów

Odkrywanie siebie, rozwijanie swoich talentów, możliwości, osiąganie celów, doskonalenie charakteru, to elementy, które  budują nasze zadowolenie z życia, nadają mu znaczenia. Dla każdego rozwój będzie oznaczał coś innego. Ważne by odkryć jaki rodzaj rozwoju sprawia nam największą satysfakcję. Czy jest to nauka nowego języka? Czy rozwijanie się w pomaganiu innym? Czy zdobywanie wiedzy ekonomicznej i in., czy doskonalenie umiejętności haftowania? Cokolwiek to jest, ważne by znaleźć czas na zainwestowanie w rozwój.  

Patrząc na powyższe czynniki, które są tylko niektórymi z tych budujących relację z samym sobą, można się tłumaczyć, że brakuje nam czasu na to, by się nimi zająć. Pojawia się jednak pytanie – jaką relację udało nam się zbudować w życiu bez poświęcania jej czasu? Czas jest bardzo ważnym warunkiem niezbędnym do budowania relacji. A inwestowanie w relację ze sobą niezbędne do rozwijania siebie, tak ważnego z kolei, by czerpać satysfakcję z życia i być szczęśliwym. Kiedy sami jesteśmy szczęśliwi, możemy dzielić się tym szczęściem z innymi.

Zachęcam do spędzenia czasu z samym sobą. Do budowania relacji ze sobą. To zaowocuje.